दत्ताची नावे आणि त्यांचा अर्थ

🌺 दिगंबरा दिगंबरा श्रीपाद वल्लभ दिगंबरा 🌺

दत्ताची नावे आणि त्यांचा अर्थ

१] दत्त : दत्त म्हणजे ‘आपण आत्मा आहोत’याची अनुभूती देणारा. प्रत्येकात आत्मा आहे; म्हणून प्रत्येकजण चालतो, बोलतो आणि हसतो. यावरून ‘आपल्यात देवआहे’, हेच सत्य आहे. त्याच्या विना आपले अस्तित्वच नाही.आपल्याला याची जाणीव झाली, तर आपणप्रत्येकाशी प्रेमानेच वागू. या दत्त जयंतीला ही जाणीवजागृत करण्याचा आपण निश्चय करूया..

२] अवधूत : जो अहं धुतो, तो अवधूत ! अभ्यासकरतांना आपल्या मनावर ताण येतो ना ? खरेतर अभ्यासकरण्यासाठी बुद्धी आणि शक्ती देणारा देवच आहे. पण‘अभ्यास करणारा मी आहे’, असे वाटल्याने ताण येतो. हाचआपला अहंकार आहे. दत्त जयंतीला आपण प्रार्थना करूया, ‘हेदत्तात्रेया, माझ्यातील अहं नष्टकरण्याची शक्ती आणि बुद्धी तूच मला दे....’

३] दिगंबर : दिक् म्हणजे दिशा हेच ज्याचे अंबर, म्हणजे वस्त्र आहेअसा ! जो सर्व व्यापी आहे, ज्याने सर्वदिशा व्यापल्या आहेत, तो दिगंबर ! जरही देवता मोठी आहे, तर आपल्या सारख्या सामान्यजिवांनी त्याला शरणच जायला हवे. तसे केल्यासचआपल्यावर त्याची कृपा होईल. आपण प्रार्थना करूया, ‘हेदत्तात्रेया, शरण कसे जायचे ?  ते तूच आम्हाला शिकवा….


 दत्ताच्या परिवाराचा भावार्थ                         

 १] गाय : दत्ताच्या मागे असलेली गायही पृथ्वी आणि कामधेनू यांचे प्रतीक आहे. कामधेनूआपणाला जे हवे, ते सर्व देते.पृथ्वी आणि गायही आपल्याला सर्व काही देतात.…

२] ४ कुत्रे : हे ऋग्वेद, यजुर्वेद, सामवेद आणि अथर्ववेद या ४वेदांचे प्रतीक आहेत.…

३] औदुंबर वृक्ष : दत्ताचे पूजनीय रूप ! या वृक्षात दत्त तत्त्वअधिक आहे.…

४] मूर्तीविज्ञानदत्ताच्या मूर्तीतील वस्तूंचा भावार्थ पुढील प्रमाणेआहे

५] कमंडलू आणि जपमाळ : हे ब्रह्मदेवाचे प्रतीक आहे.…

६] शंख आणि चक्र : श्री विष्णूचे प्रतीक आहे.…

७] त्रिशूळ आणि डमरू : शंकराचे प्रतीक आहे.…

८] झोळी : ही अहं नष्ट झाल्याचे प्रतीक आहे. झोळी घेऊनदारोदारी हिंडून भिक्षा मागितल्याने अहं नष्ट होतो.